Ciąża, rozwój płodu - I trymestr ciąży

Prowadzenie ciąży

Ciąża, rozwój płodu - I trymestr ciąży

Pierwszy miesiąc: od poczęcia do zarodka

Pierwszy trymestr trwa do trzeciego miesiąca, czyli do 12 tygodnia ciąży. Początek ciąży liczy się od daty rozpoczęcia ostatniego krwawienia miesiączkowego. Zwyczajowo, czas trwania ciąży i termin porodu określa się wg. reguły Naegelego. Korzystając z niej, prawdopodobny termin porodu wylicza się, odejmując 3 miesiące od daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki, a następnie dodając 7 dni i jeden rok. (Pierwszy dzień ostatniej miesiączki – 3 miesiące + 7 dni + rok).

Reguła ta sprawdza się jedynie w cyklach regularnych, trwających 28 dni. W takich cyklach do owulacji dochodzi między 11-14 dniem cyklu. Gdy w tym czasie dojdzie do stosunku płciowego, a plemnik połączy się z komórką jajową, zostaje poczęte dziecko.

Jama macicy przygotowuje się do przyjęcia zarodka, zapłodnione jajo w ciągu dwunastu godzin staje się zygotą, zawierającą 23 pary chromosomów, czyli wymieszanych genów od obojga rodziców. Jeden chromosom z każdej pary pochodzi od matki, drugi od ojca. Zygota dzieli się najpierw na dwie części zwane blastomerami. Ten podział w procesie mitozy ma miejsce w ciągu 36 godzin od poczęcia. Później, w kolejnych podziałach każda z tych części dzieli się na kolejne dwie, aby w krótkim czasie stać się zarodkiem złożonym z wielu komórek, tzw. morulą. W procesie zwiększania się liczby komórek, zarodek przemieszcza się jajowodem do macicy. Około 5 dnia po zapłodnieniu przekształca się w blastocystę. Aby zarodek mógł zagnieździć się w błonie śluzowej macicy (endometrium) musi najpierw opuścić otaczającą go osłonkę przejrzystą. Zjawisko to nazywa się wykluwaniem blastocysty.

Mniej więcej po upływie tygodnia od zapłodnienia zarodek zagnieżdża się w ścianie macicy. Nazywamy ten proces implantacją zarodka. Około tygodnia po zagnieżdżeniu, jama blastocysty wyraźnie się powiększa, widoczne są również komórki zbliżające się do jednego z jej brzegów. To właśnie one już niedługo przekształcą się w płód. Z kolei pozostałe komórki utworzą błonę, wypełnioną płynem owodniowym, gdzie dziecko będzie mogło się bezpiecznie rozwijać.

W tym czasie objawy ciąży nie są jeszcze zazwyczaj dostrzegane przez kobietę. Pierwszym symptomem, który jest dla przyszłej mamy sygnałem zajścia w ciążę jest brak miesiączki. W tym momencie kobieta wykonuje test ciążowy oraz udaje się do ginekologa, aby potwierdzić, że spodziewa się dziecka. Pojawiają się również pierwsze fizjologiczne oraz somatyczne objawy ciąży: lekko podwyższona temperatura, rozdrażnienie, poranne mdłości czy częste oddawanie moczu.

W pierwszym miesiącu ciąży wyodrębniają się komórki, które w późniejszym czasie przekształcą się w poszczególne narządy:
  • z pierwszej z nich, ektodermy, wykształci się skóra, włosy oraz układ nerwowy
  • z mezodermy powstaną mięśnie, układ szkieletowy oraz krwionośny
  • z trzeciej warstwy komórek, endodermy, wykształcą się płuca, układ pokarmowy oraz serce
W tym okresie następuje rozwój mięśnia sercowego. Na początku pracuje on jeszcze nieregularnie.

W czwartym tygodniu, czyli pod koniec pierwszego miesiąca ciąży, zarodek przybiera pozycję zbliżoną do litery C. Nie przypomina jeszcze ludzkiej postaci, już niedługo jednak nabierze indywidualnych cech, które odziedziczył po rodzicach z wymieszkania ich genów.

Wielkość płodu w tym czasie szacuje się na około 2 milimetry.

Drugi miesiąc: intensywny rozwój płodu

prowadzenie ciąży I trymestr

Drugi miesiąc ciąży rozpoczyna się w piątym tygodniu po zapłodnieniu. To bardzo ważny okres dla rozwoju płodu. W tym czasie bowiem rozwija się układ krwionośny dziecka. Powstaje zaczątek płuc, zaczynają rozwijać się jelita. Głowa płodu jest duża, w porównaniu do reszty ciała ze względu na dynamiczny rozwój mózgu i wykształcanie się półkul mózgowych. W ciągu drugiego miesiąca główka jeszcze bardziej zwiększa swoje rozmiary, a kończyny znacząco się wydłużają. Palce są widoczne zarówno przy dłoniach jak i stopach. Te pierwsze są już rozdzielone.

Około siódmego tygodnia ciąży pojawiają się zaczątki mięśni oraz kręgów, które wkrótce utworzą kręgosłup dziecka. Pod koniec tego tygodnia można rozróżnić u płodu wątrobę oraz nerki, wykształca się również tarczyca i śledziona, ale te narządy nie pełnią jeszcze swoich funkcji. Dziecko w łonie matki nieco przypomina z wyglądu kijankę o wielkości ziarenka soczewicy. Tułów zaczyna się powoli prostować. W tym czasie pojawiają się zawiązki uszu oraz rąk i dłoni z widocznymi palcami. Rozpoczyna się długotrwały proces kostnienia.

Pod koniec ósmego tygodnia wykształca się ucho środkowe. W tym czasie tworzy się również zaczątek układu nerwowego. Pod koniec ósmego tygodnia zarodek waży około jednego grama. Przybiera jednak na wadze bardzo szybko. Tak samo ekspresowo rośnie: około pół milimetra dziennie.

Trzeci miesiąc: ostateczne kształtowanie narządów

prowadzenie ciąży, usg I trymestr

Trzeci miesiąc to czas ostatecznego kształtowania się większości narządów. Na początku miesiąca oczy dziecka przesuwają się z boku głowy na jej przód. Dzięki temu twarz zaczyna przypominać ludzką. Powieki oczu są nadal zamknięte, na placach dłoni pojawiają się zalążki paznokci.

W trzecim miesiącu ciąży obserwuje się intensywne kostnienie szkieletu oraz dynamiczny wzrost kończyn. W tym czasie dziecko staje się bardziej ruchliwe. Mama nie może jednak jeszcze wyczuć ruchów maluszka. Jest zbyt mały, aby dotykać ścian macicy. Dziecko pracuje również nad mimiką twarzy, potrafi się już uśmiechać, ziewać, stroić miny i marszczyć czoło.

Dwunasty tydzień ciąży to czas ostatecznego ukształtowania się serca, jego bicie staje się coraz bardziej regularne. Można je już usłyszeć podczas badania USG. Jego zadaniem jest pompowanie krwi do ciała dziecka oraz do łożyska za pomocą dwóch tętnic. Ze względu na wykształcenie się organów płciowych, w niektórych przypadkach na życzenie rodziców, możliwe jest prawdopodobne rozpoznanie płci dziecka, ale najpewniejszy czas na potwierdzenie jej to około 18-20 tydzień ciąży.

Pod koniec trzeciego miesiąca większość narządów jest już ukształtowana, zanikają błony między palcami, sylwetka jeszcze bardziej się wyprostowuje. Wątroba produkuje żółć, przysadka mózgowa wydziela hormony, pracuje również układ pokarmowy, który zajmuje się trawieniem wód płodowych.

Pod koniec pierwszego trymestru płód waży około 30 gramów i mierzy prawie 8 centymetrów.

Ciąża, rozwój płodu - I trymestr ciąży

Ciąża, rozwój płodu - I trymestr ciąży

Pierwszy miesiąc: od poczęcia do zarodka

Pierwszy trymestr trwa do trzeciego miesiąca, czyli do 12 tygodnia ciąży. Początek ciąży liczy się od daty rozpoczęcia ostatniego krwawienia miesiączkowego. Zwyczajowo, czas trwania ciąży i termin porodu określa się wg. reguły Naegelego. Korzystając z niej, prawdopodobny termin porodu wylicza się, odejmując 3 miesiące od daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki, a następnie dodając 7 dni i jeden rok. (Pierwszy dzień ostatniej miesiączki – 3 miesiące + 7 dni + rok).

Read more

Jak stosować prezerwatywę?

Jak stosować prezerwatywę?

Prezerwatywa jest powszechnie stosowanym środkiem antykoncepcyjnym dla mężczyzn. Działa na zasadzie fizycznej bariery, powstrzymującej nasienie przed dostaniem się do pochwy. Skuteczność antykoncepcji jest średnia i zależy w dużym stopniu od wprawy w posługiwaniu się prezerwatywą.

Read more

Radio TOK FM i ja

Radio TOK FM i ja

Twórca metody in vitro brytyjski lekarz Robert Geoffrey Edwards otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie Medycyny i Fizjologii. Stworzył ją wspólnie z Patrickiem Steptoe: niestety ten drugi nie dożył do uhonorowania. Osiągnięcia obu lekarzy w leczeniu niepłodności są bezsprzeczne. Od czasu pierwszego sukcesu metoda Edwardsa i jego współpracowników udostępniona lekarzom na całym świecie umożliwiła narodziny ponad czterech milionów dzieci.

Zapraszam do wysłuchania audycji z moim udziałem dotyczącą wykorzystania metody in vitro.

Read more


O krok od macierzyństwa, czyli planujemy ciążę

O krok od macierzyństwa, czyli planujemy ciążę

Okres ciąży i rozwijającego się, nowego życia, jest dla wielu kobiet jednym z najpiękniejszych momentów. Panie przygotowujące się do roli przyszłej matki powinny jednak zagłębić się w temat jeszcze przed poczęciem maluszka oraz uzupełniać swoją wiedzę wraz z rosnącym brzuchem. Kilka informacji i rad pomoże w zachowaniu dobrego stanu zdrowia matki i dziecka oraz złagodzi te bardziej dokuczliwe objawy ciąży.

Read more

Cukrzyca w ciąży (cukrzyca ciążowa)

Cukrzyca w ciąży (cukrzyca ciążowa)

Cukrzyca ciążowa zwana cukrzyca ciężarnych spowodowana jest zaburzeniami gospodarki hormonalnej organizmu w czasie ciąży. Po porodzie zazwyczaj ustępuje, ale może pojawić się w przyszłości lub zwiększyć ryzyko zachorowania na cukrzyce typu 2. Cukrzyca ciążowa jest zagrożeniem nie tylko dla matki, ale również dla płodu. Wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do wad rozwojowych płodu lub poronień, zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Do najczęstszych powikłań zalicza się:

Read more

Cytologia nie czekaj, bo może być za późno!

Cytologia nie czekaj, bo może być za późno!

Według statystyk około jedna trzecia dorosłych Polek nigdy nie miała wykonanej cytologii. Mimo wielości programów profilaktycznych, rosnącej świadomości społecznej czy kampanii reklamowych adresowanych do kobiet, wciąż wiele pacjentek nie przywiązuje wagi do tego krótkiego i prostego badania, które może uratować im życie i szybko wykryć raka szyjki macicy. Cytologia jest badaniem bezbolesnym i dającym natychmiastowe, rzetelne wyniki. Warto więc zdecydować się na jej wykonanie, zwłaszcza, jeśli znajdujemy się w grupie ryzyka.

Read more